Η κρίση ως αφορμή για ποιοτικές σχέσεις

Η οικονομική κρίση έχει πλέον εντελώς διαφορετική διάσταση και καταγράφεται τελείως διαφορετικά σε σχέση με τρία χρόνια πριν, όταν πρωτοακούσαμε περί οικονομικής κρίσης. Σε άλλες περιπτώσεις έχει εξελιχθεί σε κρίση όλων των μορφών, ενώ σε άλλες έχει απλώς αποκαλύψει την «κουκουλωμένη», ήδη υπάρχουσα κρίση.

Η οικονομική κρίση έχει πλέον εντελώς διαφορετική διάσταση και καταγράφεται τελείως διαφορετικά σε σχέση με τρία χρόνια πριν, όταν πρωτοακούσαμε περί οικονομικής κρίσης. Σε άλλες περιπτώσεις έχει εξελιχθεί σε κρίση όλων των μορφών, ενώ σε άλλες έχει απλώς αποκαλύψει την «κουκουλωμένη», ήδη υπάρχουσα κρίση. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο δεν μπορούμε να μιλάμε πια μόνο για οικονομική κρίση. Η κρίση είναι πολιτική, κοινωνική, υπαρξιακή, κρίση αξιών και όχι μόνο.

Η κρίση έχει απλωθεί πολύ πιο πέρα από το πορτοφόλι. Έχει απλωθεί στην καρδιά και το μυαλό. Έχει απλωθεί στις γιορτές και τις χαρές. Στο καθημερινό τραπέζι. Έχει απλωθεί στους δρόμους….

Η σκέψη αυτή με κάνει να θέλω να κάνω ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο. Να πάω τέσσερα ή πέντε χρόνια πίσω.. να θυμηθώ τότε. Τότε που η «οικονομική κρίση» ήταν… δεν ήταν. Στη σκέψη και μόνο νοιώθω μια γλυκιά νοσταλγία. Με τη πρώτη ματιά καταλαβαίνει κανείς ότι τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Βλέπω καταστήματα με κόσμο, κίνηση στους δρόμους, καλάθια super market φορτωμένα βουνό, τσάντες πολλές στα χέρια των ανθρώπων, παιδιά να διαλέγουν το ένα παιχνίδι μετά το άλλο, ταξιδιωτικά γραφεία να οργανώνουν ταξίδια πολλά στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

Μια προσεκτικότερη ματιά – ματιά ψυχολόγου βλέπετε – με φέρνει να παρακολουθήσω μερικές σκηνές. Μια μητέρα έχει αγανακτήσει (και πολύ καλά έχει κάνει) με τα πόσα πολλά παιχνίδια θέλει να πάρει το παιδί της, ένα ζευγάρι οργανώνει ένα ταξίδι πιασμένο χέρι χέρι, αλλά η απόσταση φαίνεται στα μάτια τους. Δύο φίλοι πίνουν τον καφέ τους σε ένα πολύ όμορφο καφέ, αλλά δεν μιλούν μεταξύ τους και δεν απολαμβάνουν τον καφέ τους. Θέλω να παρατηρήσω λίγο περισσότερο και να πάω λίγο πιο κοντά τους. Αναζητώ χαμόγελα στους ανθρώπους, αλλά μάταια. Βλέπω θλιμμένα πρόσωπα και την απομόνωση των ανθρώπων στους γεμάτους κόσμο δρόμους. Νοιώθω τη μελαγχολία των παιδιών και των γονιών στα γεμάτα κόσμο παιχνιδάδικα. Θέλω να γυρίσω στο σήμερα. Αναρωτιέμαι τι έχει συμβεί. Αναρωτιέμαι για το χαμόγελο που δεν υπήρχε και δεν υπάρχει. Αναζητώ τα χαρούμενα πρόσωπα που δεν είδα και δεν βλέπω. Πού είναι η χαρά των ανθρώπων;

Η χαρά είναι εδώ. Δεν είναι εκεί που κοστολογείται σε ρευστό. Δεν ήταν ποτέ εκεί. Είναι στο χαμόγελο του μικρού παιδιού που κρατάει μόνο μια, αλλά πολύτιμη για εκείνο κούκλα. Είναι στην αγκαλιά και το χέρι του αγαπημένου, που σε κρατάει απόγευμα, περπατώντας στη πλατεία. Είναι στο άκουσμα μιας καλημέρας. Η χαρά πάντα εδώ ήταν. Το είχαμε ξεχάσει.

Πάντα οι άνθρωποι ζούσαν καταστάσεις κρίσεις στη ζωή τους. Ένα διαζύγιο δεν είναι καλύτερο από μια απόλυση. Ούτε χειρότερο. Το κλείσιμο ενός καταστήματος δεν είναι ευκολότερο ή δυσκολότερο από την εμφάνιση μιας νόσου με κακή πρόγνωση. Η ανακοίνωση σε ένα γονιό ότι το παιδί του έχει αυτισμό δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο σκληρό από την ανακοίνωση μιας απόλυσης, μιας μείωσης μισθού. Για τον κάθε άνθρωπο σκληρό είναι αυτό που βιώνει. Και μέσα από τέτοιες καταστάσεις οι άνθρωποι έμαθαν να αναγνωρίζουν τα πραγματικά σημαντικά και να ψάχνουν το αληθινό νόημα της ζωής.

Πού και ποια είναι τα σημαντικά; Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι με μερικούς στίχους «Η αγάπη ζει στα μικροπράγματα…… ζει στα ασήμαντα και στα απλά….. δως’ μου και άλλα τέτοια εσύ ασήμαντα….. για να ζήσω εγώ σημαντικά».
Πραγματικά σημαντικά είναι τα λίγα. Όχι τα μίζερα. Τα λίγα που σε κάνουν να νιώθεις πλούσιος. Όχι τα πολλά που σε κάνουν να θέλεις περισσότερα.
Πραγματικά σημαντικό είναι την ώρα που πίνεις τον καφέ σου να μπορείς να απολαύσεις τη μυρωδιά και τη γεύση του. Όχι, επειδή ξεχνάς τα υπόλοιπα ή επειδή σου αρκεί μόνο αυτό. Αλλά γιατί τώρα πίνεις τον καφέ σου. Απόλαυσέ τον.
Πραγματικά σημαντικό είναι να μπορείς να μοιράζεσαι το λίγο. Όχι, γιατί δεν έχεις το πολύ. Αλλά, γιατί αυτό σημαίνει ότι μπορείς να μοιράζεσαι και ότι έχεις ανθρώπους που να μπορείς να μοιραστείς.
Πραγματικά σημαντικό είναι η ευχή που θα ακούσεις και η αγκαλιά που θα έχεις. Όχι, γιατί δεν μπορείς να έχεις κάτι άλλο. Αλλά, γιατί σημαίνει αυτό ότι έχεις σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή σου που ξέρουν να δίνουν ευχές και αγκαλιές. Δεν είναι αυτονόητο.
Πραγματικά σημαντικό είναι να μπορείς να απολαύσεις την καθημερινότητα. Τη ρουτίνα. Όχι, γιατί δεν μπορείς να κάνεις τα διαφορετικά και τα πρωτότυπα. Αλλά, γιατί η ρουτίνα έχει πολύτιμα συστατικά. Αν δεις προσεκτικότερα θα τα αναγνωρίσεις κι εσύ.

Από την άλλη, η αλλαγή έπρεπε να γίνει έτσι; Μέσα από την κρίση; Τόσο σκληρά και βίαια; Έτσι απότομα; Δεν έχω την απάντηση. Ξέρω μόνο ότι ο μόνος τρόπος για να βγούμε κερδισμένοι από όλο αυτό είναι να δούμε τα πράγματα αλλιώς. Αν η γιορτή σημαίνει ρευστότητα, οι σχέσεις δώρα και τα δώρα γεμάτο πορτοφόλι τότε είμαστε πραγματικά χαμένοι. Όχι, γιατί δεν έχουμε να δώσουμε, αλλά γιατί ορίζουμε έτσι το δόσιμο.

Ας δούμε λοιπόν την κρίση ως αφορμή για ποιοτικές σχέσεις, όπου το σημαντικό είναι όχι τι θα μοιραστούμε, αλλά ότι μοιραζόμαστε. Όχι πού θα πάμε, αλλά ότι είμαστε μαζί. Όχι τι θα αγοράσουμε, αλλά ότι έχουμε κάποιον να του προσφέρουμε. Όχι γιατί αρκούμαστε στο λίγο, αλλά γιατί μαθαίνουμε να εκτιμάμε.