Η περίοδος πριν & μετά τον τοκετό: εγκυμοσύνη, επιλόχεια κατάθλιψη και η θέση του πατέρα
Η εγκυμοσύνη για τη γυναίκα είναι μια εξελικτική διεργασία, από την οποία προκύπτει ένας μεταποιημένος εαυτός. Η γυναίκα καλείται και «πρέπει» να βρεθεί σε μια υπέρβαση του εαυτού. Κυοφορεί 9 μήνες και ταυτόχρονα είναι κρίσιμο και απαραίτητο να αντιληφθεί ότι το μωρό είναι ένα ξεχωριστό ον.
Ακόμη και πριν από τη γέννησή του ένα μωρό κινητοποιεί αντιδράσεις και γεννά συναισθήματα στα μέλη τόσο της πυρηνικής όσο και της ευρύτερης οικογένειας. Οι γονείς των γονιών θα φορέσουν τον πολυπόθητο ρόλο του παππού και θα κληθούν να συναντήσουν και τα παιδιά τους σε ένα νέο ρόλο: το ρόλο του γονιού. Κι ενώ αυτή η συνάντηση μόνο όμορφη είναι, κάπου φαίνονται και οι δυσκολίες της σχέσης.
Το ένα παιδί είναι πιο υπεύθυνο ή ώριμο, ενώ το άλλο πιο πρόσχαρο και κοινωνικό. Το ένα παιδί είναι πιο ανεξάρτητο, ενώ το άλλο έχει ανάγκη περισσότερη φροντίδα. Η συμπεριφορά (ή το σύμπτωμα) του ενός μέλους γίνεται λειτουργία και ερέθισμα για τη συμπεριφορά των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας ιδιαίτερης και μοναδικής οικογενειακής διεργασίας. Έτσι, το «πρόβλημα» ή «σύμπτωμα» ενός μέλους είναι υπόθεση όλης της οικογένειας. Είναι άσκοπη και αδύνατη η κατανόηση της συμπεριφοράς ενός μέλους της οικογένειας, ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά των υπόλοιπων μελών.
Είναι πολλοί οι γονείς που πιστεύουν ότι αυτά τα Χριστούγεννα δεν θα μπορέσουν να δωρίσουν στα παιδιά τους ότι δώριζαν τα προηγούμενα Χριστούγεννα. Είναι πολλοί οι γονείς που ανησυχούν, αγωνιούν και φοβούνται για το πώς «θα περάσουν» στα παιδιά τους την οικονομική τους δυσκολία, η οποία σημαίνει για εκείνα λιγότερα δώρα, λιγότερα ρούχα, λιγότερα παιχνίδια.. Πίσω από το μεγαλύτερο κομμάτι αυτού του φόβου και της αγωνίας για το πόσα μπορούν να προσφέρουν κρύβονται οι ενοχές. Ενοχές που δεν αφορούν μόνο στην περίοδο των Χριστουγέννων και των δώρων.
Ο πανικός είναι ένας εκρηκτικός συνδυασμός ανάμεσα σε δύο αντίθετα πράγματα. Από τη μια μεριά υπάρχει στο άτομο μια έντονη επιθυμία και λαχτάρα για προχώρημα, ανάπτυξη και ζωή. Από την άλλη μεριά υπάρχει ο φόβος και η αμφιβολία. Και τα δυο αυτά αντίθετα συναισθήματα πρέπει να υπάρχουν στον άνθρωπο. Όταν όμως υπάρξει μέσα του μια έντονη σύγκρουση αυτών των δύο, εκεί εκδηλώνεται η κρίση. Υπάρχει ο φόβος ότι «θα χάσω τον έλεγχο».
Η οικογενειακή ψυχοθεραπεία βασίζεται στη συστημική θεωρία. Βάσει αυτής της θεωρίας, σύστημα είναι ένα σύμπλεγμα αλληλοεπηρεαζόμενων και αλληλοεξαρτώμενων μεταξύ τους στοιχείων. Κάθε αλλαγή σε κάποιο στοιχείο του συστήματος επιφέρει αλλαγές σε ολόκληρο το σύστημα.
Η απόφαση να απευθυνθεί κάποιος σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας είναι πολλά περισσότερα από δύσκολη. Ακόμη και όταν μοιάζει αναγκαίο και αναπόφευκτο σίγουρα θα βρεθούν πολλοί λόγοι που θα αναβάλλουν την απόφαση για το ραντεβού για λίγο καιρό ακόμη. Η ιδέα του να σηκώσει κανείς το τηλέφωνο, να ζητήσει ραντεβού και να πάει στο ραντεβού είναι πολύ δύσκολο να γίνει πράξη για τους περισσότερους ανθρώπους. Ο κυριότερος λόγος είναι η πεποίθηση ότι «θα τα καταφέρω μόνος μου»…
Το συναίσθημα του παιδιού μπορεί να αποτελέσει πολύτιμη πληροφορία για το γονιό και η έκφρασή του ευκαιρία για μοίρασμα, άνοιγμα και διαπαιδαγώγηση. Μπορεί να το αξιοποιήσει για να έρθει πιο κοντά στο παιδί, αλλά και για να το εκπαιδεύσει σε κανόνες συμπεριφοράς. Αυτό που συμβαίνει συνήθως είναι το εξής: οι γονείς επιτρέπουν την έκφραση οποιουδήποτε θετικού ή ευχάριστου συναισθήματος, αλλά δυσκολεύονται στην έκφραση των αρνητικών συναισθημάτων των παιδιών τους.
Η λέξη κρίση έχει μπει για το καλά στο καθημερινό λεξιλόγιο όλων: εργαζόμενων, ανέργων, εργοδοτών, γονιών, συντρόφων, παιδιών… Για τον καθένα έχει διαφορετική σημασία σε επίπεδο συνεπειών, αλλαγών και αποφάσεων. Υπάρχουν όμως πολλοί κοινοί παρονομαστές. Ένας από αυτούς είναι η αίσθηση της αδικίας. Η κατάσταση αυτή – «η αίσθηση της αδικίας» – εμπερικλείει πολλά διαφορετικά συναισθήματα. Κάποια από αυτά μπορεί να είναι ο θυμός, η οργή, το παράπονο, η αγανάκτηση, η λύπη, το άγχος, ο πανικός, η νοσταλγία, η πίκρα, οι ενοχές, η απόγνωση.
Στο άκουσμα ή στη σκέψη αυτής της φράσης, πολλοί γονείς που έχουν αποφασίσει ή που σκέφτονται να χωρίσουν αλλάζουν γνώμη. Θεωρούν ότι είναι προτιμότερο να μείνουν μαζί για το «καλό του παιδιού», έστω «μέχρι να μεγαλώσει και να καταλάβει». Από τη μια για να μη «στιγματιστεί» κι από την άλλη για να μεγαλώσει και με τους δυο του γονείς. Προτιμούν να «θυσιάσουν» τη δική τους ζωή, για το παιδί.